Etykieta produktu chemicznego - co powinna zawierać

Obieg substancji i mieszanin jest zjawiskiem globalnym. Organem odpowiedzialnym za harmonizację obowiązujących przepisów związanych z klasyfikacją i oznakowaniem, a także zgodność pomiędzy przepisami klasyfikacji i oznakowania z jednej strony, a także przepisami odnoszącymi się do transportu z drugiej jest GHS (Globalny Zharmonizowany System

Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów

GHS w Unii Europejskiej funkcjonuje na mocy rozporządzenia (WE) o numerze 1272/2008, które nazywane jest rozporządzeniem CLP odnośnie oznakowania, klasyfikacji i pakowania substancji i mieszsanin. Rozporządzenie to funkcjonuje od 1 grudnia 2010r. Rozporządzenie (WE) o numerze 1272/2008 jest wymienne z obecnie wykorzystywanymi regułami dotyczącymi klasyfikacji, pakowania i oznakowania substancji niebezpiecznych (Dyrektywę DSD 67/548/EWG) oraz preparatów (DYREKTYWĘ DPD 1999/45/EC).

Tymczasowo, do dnia 1 czerwca 2015r. rozporządzenie CLP będzie funkcjonować jednocześnie z obecnie obowiązującym ustawodawstwem związanym z klasyfikacją i oznakowaniem substancji i preparatów (DSD i DPD). Po upływie tego terminu wszystkie substancje chemiczne będą objęte tylko przepisami CLP. 

Wszyscy producenci, importerzy, a także kolejni użytkownicy będą zobowiązani do przekwalifikowania własnych substancji i mieszanin, które zostały wcześniej zaklasyfikowane (DSD lub DPD) do CLP. Niezbędnym będzie także wymiana kart charakterystyki - co jest równoznaczne z wymianą również etykiet - swoich produktów.

Etykiety

Wszystkie etykiety są opisane w języku, który jest obecnie językiem urzędującym państwa, w którym substancja została wypuszczona do obiegu. Z kolei wszystkie produkty uznane za niebezpiecznie powinny zostać oznakowane z ujęciem następujących rzeczy: informacji, które umożliwią jednoznaczną identyfikację substancji, wymienione nazwy wszystkich wykorzystanych do produkcji preparatu i zawartych w nich substancji niebezpiecznych, miejsce oraz osobę/firmę odpowiedzialną za wypuszczenie produktu do obiegu, a także odpowiednie napisy i symbole informujące o ryzyku. Etykieta produktu powinna być także wyposażona w informacje uzupełniające, jak zwroty H i P oraz gdy koniecznie wykorzystywanym piktogramem.

Etykieta CLP zawiera:

• identyfikator produktu
• piktogramy
• zwroty alarmujące (ostrzegawcze)
• zwroty H (określające rodzaj zagrożenia)
• zwroty P (określające niezbędne środki zabopiegawcze)
• pozostałe informacje dodatkowe (m.in. zwroty EUH) 
• dane teleadresowe dostawcy
• nominalną ilość substancji przeznaczoną w opakowaniach, które są udostępniane społeczeństwu (o ile informacja ta nie jest zawarta w innym miejscu na opakowaniu)

Wszystkie etykiety powinny być umieszczone do przynajmniej jednej powierzchni opakowania w sposób permanentny. Etykiety powinny odróżniać się od opakowania, a ich specyfikacje powinny być dobrane tak, by w prosty i przyjazny sposób można było z nich odczytać wszystkie informacje na nich zawarte. W niektórych przypadkach na etykiety naniesione powinny być dodatkowe informacje, które są wymagane przez inne prawodawstwo. 

Identyfikator produktu

Respektując obowiązujące prawo identyfikator produktu zawarty powinien być zarówno na etykiecie oraz w karcie charakterystyki. Zawarte w nim są takie rzeczy jak: nazwa użytkowa danej mieszaniny/produktu, a także jej przeznaczenie oraz substancje decydujące o jej klasyfikacji.

Piktogramy

Piktogram za pomocą obrazków (w sposób graficzny) określa potencjalne zagrożenia. Odpowiednie piktogramy przedstawiają rodzaj zagrożenia, który trzeba umieścić na etykiecie zgodnie z następującymi częściami: częścią 2 (dotyczącą zagrożeń fizycznych), 3 (dotyczącą zagrożeń zdrowotnych), oraz 4 (dotyczącą zagrożeń środowiska) załącznika I do CLP (art. 19 CLP).

Wszystkie piktogramy posiadają kształt rombu, w którym znajduje się symbol o kolorze czarnym, na białym tyle. Obramowanie piktogramu posiada kolor czerwony. Minimalna, określona powierzchnia, jaką musi zajmować każdy piktogram to 1 centymetr kwadratowy.
Piktogramy (podobnie jak w przypadku etykiet i opakowań) muszą być dobrane estetycznie w taki sposób, żeby można było je bez problemu zlokalizować i odróżnić od etykiety. 

Hasła ostrzegawcze

Zgodnie z założeniami wszystkie etykiety zobowiązane są do posiadania niezbędnych haseł ostrzegających użytkownika, które są zgodne z klasyfikacją wybranej substancji. Zależnie od stopnia zagrożenia na etykietach naniesione są takie hasła jak "niebezpieczeństwo" (dla wysokiego stopnia zagrożenia) czy "uwaga" (dla mniejszego stopnia zagrożenia.

Naniesione na etykiety zwroty ostrzegawcze określają także charakter oraz stopień nasilenia zagrożeń wytwarzanych przez daną substancję czy mieszaninę (zwroty H). Wszystkie - wcześniej wspomniane - zwroty powinny być zgodne z brzmieniem, które umieszczone jest w załączniku III do rozporządzenia CLP. Gdy substancja została sklasyfikowana w kilku kategoriach zagrożeń, na etykiecie umieszczone powinny zostać wszystkie zwroty H (o ile się nie powtarzają). 
Zwroty P (określające wymagane środki ostrożności) wykorzystywane są głównie do ograniczenia niepożądanych, negatywnych skutków wykorzystywania substancji.

Informacje uzupełniające (EUH): 

Na etykiecie powinny znajdować się adekwatne dane uzupełniające w przypadku, gdy substancja czy mieszanina, która została zaklasyfikowana jako niebezpieczna posiada cechy fizyczne czy zdrowotne, które określone zostały w załączniku II rozporządzenia CLP.

Podsumowanie

Zasady oznakowania CLP są bardziej wymagające niż te dotychczasowe, wykorzystywane w etykietach DSD/DPD. Oznakowania CLP wymagają więcej informacji, co jest równoznaczne z wykorzystywaniem większej powierzchni. Rozporządzenie CLP przewiduje znacznie więcej zwrotów i sformułowań odpowiedzialnych za bezpieczeństwo użytkownika niż miało to miejsce dotychczas na podstawie DSD/DPD.